Wartościowe, rzadko spotykane, jednorodne, czyste i przejrzyste odmiany minerałów i skał. Zwykle charakteryzują się efektownym zabarwieniem, dużą trwałością, silnym połyskiem, dużą twardością (powyżej 7 w skali Mohsa). Kamienie szlachetne używane są w jubilerstwie – oprawiane w złoto, srebro i inne metale szlachetne, zdobią właściciela; mają znaczenie symboliczne i specyficzne właściwości. Przykłady kamieni szlachetnych:
- diament
- szmaragd
- rubin
- szafir
- topaz
- aleksandryt
- akwamaryn
- heliodor
- morganit
- turmalin
- biksbit
- beryl
- goshenit
- cymofan
- skapolit
- spinel
